webxpro

Uçakla uçmayi başaran ilk kişi kimdir?

Adını bilmiyoruz ama o bu işi Wright Biraderler’den tam 50 yıl önce başarmıştı.

Kuşların nasıl uçtuğuna dair ilk gerçek bilimsel çalışmaları yürütmesi sonucu havacılığın öncülerinden sayılan,Yorkshirelı aristokrat Sir George Cayley (1773-1857) için çalışıyordu.Cayley,bir uçuş için gerekli olan ‘kalkış,çekiş ve itiş’in ilkelerini doğru bir şekilde tarif etmişti.Bu sayede kendisine bir seri uçan makine prototipi inşa etti.Buhar ve barut destekli ilk kanat çırpma denemeleri başarısız olunca,ilgi alanını planörlere doğru kaydırdı.

İlk planör modelini 1804′te sundu,bundan tam beş yıl sonraysa gerçek boyutlarda pilotsuz bir planörü test etti.Yolcu taşıyan ‘idare edilebilir kanatlı’sına güvenmek için aradan 30 yıl daha geçmesi gerekecekti.Gözü pek baronumuz,1853′te Scarborough yakınlarındaki Brompton Dale’da,bu işe pek hevesli olmayan arabacısını uçan makinesini vadi boyunca kullanmaya ikna etmişti.İşte havadan daha ağır olan bir makine ile ilk uçuşu gerçekleştiren de bu ismi bilinmeyen çalışan oldu.

Hikayeye göre durumdan pek hoşnut kalmayan arabacı iner inmez istifasını vererek ‘Ben atlı araba kullanmak için işe girdim,uçmak için değil’ demişti.Cayley’in planörünün modern bir replikası şu anda Yorkshire Havacılık Müzesi’nde sergileniyor.Bu araç,1947′de Brompton Dale üzerindeki uçuşunu başarılı bir şekilde tekrarladı.

Ama Sir George’tan bize kalanlar sadece kanatlar değil.Planörün iniş takımlarıyla ilgili çalışmaları gerçek anlamda yeniden keşfetti diyebiliriz.Hava aracının inişindeki darbeyi soğuracak,hafif ama güçlü bir şeylere ihtiyaç duyduğundan tahtadan oyma tekerlekler yerine jant telli tekerlekler kullanma fikrini ortaya o atmıştı.Daha sonraları değişime uğrayan bu fikir günümüzde bisiklet ve arabalarda hala kullanılan sistemin öncülüğünü yaptı.

Hepsi bu kadar da değil.Cayley oldukça üretken bir kaşifti.Alabora olunca kendiliğinden düzelen cankurtaran filikaları,buldozerler için paletler,demiryolları için otomatik sinyal sistemleri ile emniyet kemerini geliştirip,tüm bu keşifleri hiçbir parasal ödül beklentisi olmadan doğrudan kamuoyunun yararına sundu.

Wright Biraderler meşhur uçuşlarını yarın yüzyıl sonra 1903′te gerçekleştirdi.Onların ilham kaynağı Cayley ile yine havacılığın gizli kahramanlarından biri olan Otto Lilenthal’dı(1848-1896).Lilienthal,’Planör Kralı’ olarak bilinen bir Prısyalı’ydı.Wright Biraderler’den önceki 10 yılda,1896′da yere çakılıp ölene kadar iki binden fazla planör uçuşu gerçekleştirdi.Son sözleri mütavazı,ancak bir o kadar da etkileyiciydi: ‘Bazı fedakarlıkları göze almak gerekir.’